Grębynice

Grębynice to wieś położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, gminie Zielonki. Usytuowana jest na wierzchowinie jurajskiej pomiędzy Doliną Prądnika a Doliną Korzkiewki. Najwyżej położony punkt wierzchowiny znajduje się w płn. części wsi (tzw. Mogiełki) i wynosi 380 m n.p.m., podczas gdy południowy skraj wsi w rejonie dna doliny znajduje się ok. 80 m niżej. Wieś należy do parafii w Korzkwi co najmniej od XVI w.

Historia

Ta niewielka, urocza miejscowość w niedalekim sąsiedztwie Ojcowskiego Parku Narodowego posiada ciekawą historię. Początki tej wsi giną w mrokach historii. Prawdopodobnie, pierwszym człowiekiem, który ujrzał obecne wzgórza Grębynic, był zamieszkujący kilkanaście tysięcy lat temu człowiek pierwotny, którego szczątki odnaleziono w jaskini w sąsiednich Maszycach. Jest to jedno z najciekawszych znalezisk archeologicznych w Polsce z okresu paleolitu.

Historia Grębynic nierozerwalnie łączy się z dziejami zamku w Korzkwi. Zaczęło się od niejakiego Jana z Syrokomili, który był sędzią za czasów króla Kazimierza Wielkiego. Nabywał on coraz to nowe wsie, jedną z nich były właśnie Grębynice. Pod koniec XIV w. dobra rodu Syrokomlitów obejmowały już całą Korzkiew, Biały Kościół, Grębynice, Giebułtów i Rudną. W drugiej połowie XIV wieku wzniesiony został zamek w Korzkwi, który stał się siedzibą klucza dóbr, do którego Grębynice należeć będą do XIX wieku. Wnukowie założyciela majątku stopniowo go jednak dzielili i już w XV stuleciu większość wsi (wraz z korzkiewskim zamkiem) została rozprzedana.

Istotnych faktów przynosi nam wzmianka z 1560 roku o inwestycji ówczesnych właścicieli Korzkwi, Zborowskich, w postaci papierni w Grębynicach. Wiemy przecież, że ów zakład znajdował się nad rzeką Prądnik, wyjaśnić więc trzeba, że ówczesne granice wsi nie przebiegały tak jak dzisiaj i Grębynicami określano prawdopodobnie również część obecnego Prądnika Korzkiewskiego. O dobrze prosperującej papierni w Grębynicach dowiadujemy się również z dokumentów siedemnastowiecznych, kiedy właścicielami była już rodzina Ługowskich. Okazuje się jednak, iż we wzmiankach z 1741 roku w Grębynicach znajduje się folwark, nie wspomina się juz o papierni, o której istnieniu dowiadujemy się natomiast w miejscowości Prądnik Dolny. Przypuszczalnie Grębynice straciły wtedy obszar na rzecz wyżej wymienionego Prądnika Dolnego. W XVIII w. wieś należała to klucza korzkiewskiego (wraz z okolicznymi wsiami) i była własnością wojewody bracławskiego Michała Jordana. Po jego śmierci w 1741 r. klucz dziedziczy syn Adam. Pod koniec XVIII w. klucz kupują Wodziccy. W XIX w. (prawdopodobnie po śmierci hrabiny Eleonory Wodzickiej 23 maja 1837 r.) klucz przejmują Sedlmayerowie. Folwark istniał do roku 1890, kiedy to teren ten uległ parcelacji.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego.

O Grębynicach ogólnie

Sołtysem Grębenic jest Adam Duliński. Skład Rady Sołeckiej:

   1. Jacek Michalewski

   2. Tadeusz Kozioł

   3. Leszek Krzywda

   4. Agata Franczak

   5. Jolanta Zelek

Nazwa Grębynice urobiona jest od apelatywu, który we współczesnej polszczyźnie przybrał formę grępło (nici rozkręconej liny z włókna roślinnego), natomiast w staropolszczyźnie oznaczało "pozostałości po grępleniu, ew. jego produkt". Końcówka -ice sugeruje również inną możliwą etymologię, iż jest formą dzierżawczą (może od imienia Grębosz (?)), jednakże jest to raczej późniejsza stylizacja, wobec częstych w tym rejonie faktycznych form dzierżawczych np. Iwanowice, Januszowice, Przybysławice i in.

W miejscowości znajduje się klasycystyczna kaplica z XIX wieku (niestety cenny obraz, który się w niej znajdował, został niedawno skradziony), Ochotnicza Straż Pożarna, powołana do życia w 1916 r., z pełniącym funkcję prezesa Marcinem Gajewskim oraz sklep spożywczy.

Typowe nazwiska występujące we wsi to: Krzywda, Kwiecień, Kwinta, Łudzik, Idzik, Ibek.

Agnieszka Drzyzga
Agnieszka Bień
Kinga Juszczynka
Iwona Grzyb

Wśród mieszkańców została przeprowadzona ankieta, której wyniki można znaleźć tutaj: http://stowarzyszeniekorzkiew.pl/uploadNew/files/ankiety_grebynice.pdf